از مهم ترین حقوق افراد در جامعه، حق بر داشتن نام است. تعیین نام بخشی از حق و هویت هر شخص و به عنوان ابزاری برای شناسایی شخصیت او در پیشگاه قانون و جامعه می باشد. از این گذشته، انتخاب نام نیک برای فرزند در دین مبین اسلام نیز توصیه شده است. پیامبر گرامی اسلام در این رابطه فرموده اند “«حق فرزند بر پدر آن است که نام خوب بر او گذارد و او را تربیت نیکو کند.» این امر به آن دلیل است که نام، نشانه وضعیت خانوادگی و الگوهای فرزند بوده و تا ابد همراه او خواهد بود
اما همیشه این طور نیست که افراد از نام کوچک انتخابی خود خوشنود باشند و گاهی این نام به قدری برایشان در جامعه دغدغه ایجاد می کند که به فکر تغییر آن میفتند. در این مقاله به بررسی شرایط و نحوه تغییر نام می پردازیم. با توجه به قوانین موجود که تنها یک بار اجازه تغییر نام به متقاضی داده می شود، بهتر است در این رابطه حتما با وکلای خبره در زمینه ثبت احوال و به ویژه وکیل تغییر نام مشورت نمایید. در صورت نیاز به هرگونه مشورت در رابطه با این موضوع، با وکلای گروه حقوقی جاستیتا در ارتباط باشید.
نام های ممنوعه
ماده ۲۰ قانون ثبت احوال نام های زیر را ممنوع اعلام کرده و در صورتی که نام متقاضی یکی از موارد زیر باشد می تواند نسبت به تغییر آن اقدام نماید.
- انتخاب نامهایی که موجب هتک حیثیت مقدسات اسلامی میگردد
- انتخاب عناوین و القاب و نامهای زننده و مستهجن
- انتخاب عناوین و القاب و نامهای نامتناسب با جنس مثلا برای دختران نام نصرت و اکرم برای پسران
- انتخاب نام های مرکبی که عرفا” یک نام محسوب نمیشوند (اسامی مرکب ناموزون) همانند سعید بهزاد ، شهره فاطمه
علاوه بر این، موارد زیر نیز از جمله نام های ممنوعه محسوب می شوند:
1. انتخاب القاب قدیمی که نشان گر اشرافیت است مثل اعتماد السطنته و…
2. ممنوعیت انتخاب نام های خارجی مثل الیزابت، ادوارد و… مستند به قانون ممنوعیت به کار گیری اسامی، عناوین و اصطلاحات بیگانه مصوب ۱۳۷۵/۹/۲۸و آیین نامه ۱۳۷۸/۲/۱۹هیات دولت
3. انتخاب عناوین به عنوان اسم ممنوعیت دارد برای مثال اسم کسی نمیتواند مانند دکتر، سردار، سروان و… باشد
4. اسامی با صفات زشت و مذموم ممنوع هستند مثل گرگ، قوچی
5. اسامی مغایر با فرهنگ جامعه مثل لات، خونریز، چنگیز، اسکندر
6. نام هایی که باعث تحقیر فرد می باشند. مثل صد تومانی، گدا و…
7. ذکر سیادت در اسناد سجلی ساداتی که سیادت آنان در اسناد سجلی پدر و یا جد پدری مندرج باشد و یا سیادت آنان با دلائل شرعی ثابت گردد الزامی است مگر کسانی که خود را سیّد ندانند و یا عدم سیادت آنان شرعا احراز شود. لذا در صورتی که فرد از سادات نباشد اما در شناسنامه در کنار نام او از سید یا سادات استفاده شده باشد، می تواند نسبت به تغییر آن اقدام نماید.
شرایط تغییر نام
افراد با شرایط زیر می توانند با مراجعه به اداره ثبت احوال نسبت به تغییر اسم خود اقدام نمایند.
۱-نام اشخاصی که تغییر جنسیت داده باشند.
۲-اشخاصی که دین خود را تغییر داده باشند و به دین اسلام روی بیاورند.
۳-نام اشخاصی که با روز های هفته یکی باشد.
۴- در صورتی که نام شخص با یکی از اعضای خانواده (برادر یا خواهر) یکی باشد.
۵- در صورتی که نام شخص با اسم پدر و مادر در یک خانواده یکی باشد.
۶- نام اشخاصی که دارای غلط املایی باشد تصییح میکنند.
۷- تغییر نام اشخاص از شکل عربی به فارسی.
۸- اسم هایی که با جنسیت اشخاص تطابق ندارد.
۹- حذف کلمات اضافی، در صورتی که اسامی اشخاص کلمات اضافی وجود داشته باشد.
۱۰- القاب مرکب و ساده
۱۱- اسم های مستهجن
۱۲- عنوان و القاب کشوری و لشکری و یا ترکیب آن ها با اسم مانند: سرتیپ، سردار.
۱۳- اسامی اشخاصی که موجب از بین رفتن حیثیت مقدسات و ارزش اسلام می شود.
۱۴- اسم های مرکبی که یک نام به حساب نمی آید.
مناسب بودن و یا نبودن اسامی
بر اساس مصوبه شورای عالی ثبت احوال مرجع رسیدگی به نام های جدید و نوساخته، کمیته مشورتی نام سازمان ثبت احوال مرکب از اساتید دانشگاه ها و اعضای فرهنگستان زبان و ادب فارسی است. جهت درخواست و پیشنهاد بررسی نام متقاضی باید به سامانه انتخاب نام به آدرس www.sabteahval.ir/nameselection مراجعه و درخواست را به همراه اطلاعات تکمیلی از قبیل مشخصات شناسنامهای پدر و مادر نوزاد مورد نظر را ثبت کرده و منتظر نظر کارشناسی از طریق تماس سازمان باشد و یا به بخش پیگیری سامانه انتخاب نام مراجعه کرده و درخواست خود را پیگیری نماید.
شرایط متقاضی تغییر نام
افراد زیر می توانند نسبت به تغییر نام اقدام نمایند.
اشخاص 18 سال به بالا.
افراد کمتر از 18 سال که دارای حکم رشد باشند.
پدر یا جد پدری با ارایه شناسنامه خود برای فرزندان کمتر از 18 سال
سرپرست قانونی (قیم، امین و وصی) برای افراد صغیر و محجور با ارایه مدارک مستند که سمت او احراز شده باشد.
مدارک لازم
-نمونه تکمیل شده برگه درخواست تغییر نام توسط صاحب شناسنامه یا سرپرست قانونی و یا وکیل صاحب شناسنامه.
– اصل شناسنامه ی متقاضی.
اصل شناسنامه و مدرک مثبت سمتِ قانونی درخواست کننده در صورتی که درخواست کننده غیر از صاحب شناسنامه باشد
– اصل شناسنامه متقاضی و همچنین اصل شناسنامه و مدرک مثبت سمت وکیل تغییر نام یا نماینده قانونی پس از بررسی و احراز اصالت و اسکن آنها به متقاضیان مسترد می شود.
– اصل رسید بانکی مبنی بر واریز تعرفه های قانونی.
– رسید واریز تعرفه های قانونی متعلقه پس از صدور مجوز تغییر نام و هنگام اخذ درخواست اجرای آن دریافت خواهد شد.
مرجع صالح برای تغییر نام
برای تغییر نام کوچک متقاضی می بایست درخواست خود را به صورت دادخواست تغییر نام به دادگاه محل اقامت خود و به طرفیت اداره ثبت احوال شهرستان یا بخش صادر کننده سند سجلی، طرح و اقامه کند. با توجه به حساسیت موضوع و با توجه به اینکه خر شحص فقط یک بار می تواند نسبت به تغییر نام خود اقدام نماید، قبل از هرگونه اقدام در راستای ثبت دادخواست با وکیل تغییر نام مشورت نموده و از راهنمایی های ایشان بهره مند شوید.
آیا پس از تغییر امکان بازگشت به نام قبلی وجود دارد؟
برگشت به نام قبلی تا وقتی ممکن است که شناسنامه با واژه جدید و تصویب شده صادر و تحویل متقاضی نشده باشد.
تغییر نام مذهبی
تغییر نام مذهبی امکان پذیر می باشد و اشخاصی میتوانند با اقدام قانونی اسم خود را تغییر دهند. لازم به ذکر است اسامی ای که انتخاب می شوند باید نسبت به اسم اولیه فراوانی بیشتری داشته باشد.
وکیل تغییر نام
در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر در این خصوص با وکلای گروه حقوقی جاستیتا در ارتباط باشید.
همچنین مطالعه مقاله “تغییر نام خانوادگی” به شما پیشنهاد می شود